Lãi suất là gì? Khái niệm , Vai trò, Ảnh hưởng từ lãi suất thế nào

Hiện nay, vấn đề lãi suất được rất nhiều người quan tâm, đa số tình hình lãi suất trên thị trường sẽ phụ thuộc vào mỗi quốc gia. Nhưng, có thể thấy rằng những năm gần đây lãi suất toàn cầu đang ở mức thấp nhất. Điều này, được thúc đẩy thông qua các chính sách tiền tệ của các quốc gia nhằm phục hồi lại nền kinh tế sau đại dịch COVID-19.

Nhiều quốc gia hiện nay có lãi suất thấp để có thể kích thích được chi tiêu tiêu dùng, sản xuất – đầu tư và giảm tình trạng thất nghiệp. Và cũng có nhiều quốc gia đang có quyết định tăng lãi suất để kiềm hãm lại sự lạm phát và duy trì được tiền tệ. Mặc dù vậy lãi suất đối với doanh nghiệp và người dân sẽ chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Để hiểu được những thông tin về lãi suất, hãy cùng Vua Trader tìm hiểu lãi suất là gì? Vai trò của lãi suất đối với nền kinh tế như thế nào? Cùng đọc qua bài viết dưới đây!

Khái Niệm Của Lãi Suất

Lãi suất là gì?

Lãi suất (Interest rate) là tỷ lệ phần trăm được tính trên số tiền gốc như tiền vốn gửi vào hay tiền vay mà người vay có trách nhiệm phải gửi lại cho người vay với một thời gian xác định được tính bằng tháng hoặc năm. Những đối tượng vay tiền hoặc gửi tiền có thể là doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, ngân hàng và ngược lại.

Lãi suất và lãi khác nhau ra sao?

Lãi suất và lãi là hai khái niệm khác nhau, trong khi lãi là khoản tiền thực tế cần phải trả cho người cho mượn tiền dựa vào một tỷ lệ phần trăm mà đã được chấp nhận thỏa thuận từ trước, được tính dựa vào số tiền mà người vay muốn mượn hoặc đầu tư. Còn với lãi suất là tỷ lệ phần trăm của số tiền gốc được áp dụng vào số tiền vay hay đầu tư.

Tuy nhiên, có thể nói lãi suất và lãi có sự liên quan chặt chẽ và ảnh hưởng lẫn nhau về khoản vay và đâu tư. Vì lãi suất là yếu tố quyết định số tiền lãi cần phải trả cho khoản vay hay đầu tư. Lãi suất được xác định dựa vào những yếu tố như mức độ rủi ro, tình hình kinh tế, thời hạn vay hay chính sách tiền tệ của quốc gia.

Ví dụ: Nếu bạn vay 50 triệu đồng với lãi suất là 10%/năm thì bạn cần phải trả tiền lãi 5 triệu đồng cho người mà bạn đã vay. Và bạn có thể hiểu là, lãi là 5 triệu đồng và lãi suất là 10%.

Vai Trò Và Ý Nghĩa Của Lãi Suất Đối Với Nền Kinh Tế

Vì sao lãi suất nhận được sự quan tâm từ các đối tượng có trên thị trường? Bởi vì lãi suất tầm ảnh hưởng và vai trò to lớn đối với sự ổn định, phát triển cho nền kinh tế của một quốc gia. Có được lãi suất hợp lý thì sẽ sở hữu được đòn bẩy quan trọng thúc đẩy được quá trình sản xuất và lưu thông hàng hoá và ngược lại. Cho nên, việc xác định và áp dụng các chính sách lãi suất phải được tuân thủ theo những nguyên tắc nhất định để đảm bảo được sự thoả mãn về những yêu cầu mà nền kinh tế đề ra.

Trong nền kinh tế thị trường, đối với người vay, lãi suất sẽ tạo nên chi phí và làm giảm lợi nhuận của người vay. Còn với người cho vay thì lãi suất chính là nguồn thu nhập của họ. Điều này có thể thấy lãi suất có vai trò to lớn trong các vấn đề của các chủ thể kinh tế. Thông qua những vấn đề của các chủ thể kinh tế, lãi suất cũng sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển và cơ cấu kinh tế của quốc gia.

Lãi suất được xem là một công cụ để phân phối hợp lý các nguồn lực trong nền kinh tế. Do lãi suất là một phần thu nhập cho các khoản tiền tiết kiệm hoặc cho vay để đáp ứng vốn của nền kinh tế. Khi bạn bắt đầu đầu tư vào một ngành nào đó thường sẽ quan tâm đến lợi nhuận và lãi suất sẽ là căn cứ cho việc phân bố hiệu quả những nguồn lực khan hiếm trong xã hội. Nhờ vào lãi suất mà các cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp đưa ra các phương pháp đầu tư hiệu quả, tối ưu cho nền kinh tế. Khi nhìn vào góc độ vĩ mô thì lãi suất trở thành một công cụ điều tiết nền kinh tế và được dựa vào quan hệ cung cầu tiền tệ ấn định.

Lãi suất còn là công cụ chính của Ngân hàng trung ương nhằm kiểm soát tình trạng lạm phát. Khi lạm phát tăng cao, Ngân hàng trung ương được quyền tăng lãi suất để giảm thiểu tiền lãi và cắt giảm chi tiêu tiêu dùng, từ đó tình trạng lạm phát được giảm và nền kinh tế cũng trở nên ổn định hơn. Cho nên, lãi suất được xem là một trong các tin tức hàng đầu, khi các chỉ số và diễn biến có xu hướng biến động thì lãi suất theo dõi một cách chặt chẽ.

Kiến thức chi tiết về lạm phát bạn nên đọc

Những Loại Lại Suất Cơ Bản 

Dựa vào các tiêu chí về lãi suất mà thị trường phân loại lãi suất thành 5 loại khác nhau. Mỗi loại mang một đặc điểm và yêu cầu khác nhau, dưới đây là các loại lãi suất mà bạn cần nắm:

Căn cứ vào tính chất của khoản vay

Với tính chất của khoản vay thì lãi suất được chia thành 6 loại phổ biến gồm lãi suất cơ bản, lãi suất tín dụng ngân hàng, lãi suất tiền gửi, lãi suất chiết khấu, lãi suất tái chiết khấu và lãi suất liên ngân hàng. Cùng tìm hiểu các khái niệm và đặc điểm của từng loại lãi suất này nhé.

• Lãi suất cơ bản: Là mức lãi suất tối thiểu mà Ngân hàng Nhà nước áp dụng với đồng tiền ở trong nước. Với mức lãi suất cơ bản này, các tổ chức tín dụng được quy định các mức lãi suất khác cho những dịch vụ tín dụng khác nhau để phù hợp với tình hình kinh doan hiện nay.
• Lãi suất tín dụng ngân hàng: Là mức lãi suất mà người đi vay cần trả cho ngân hàng khi quyết định vay tiền. Mức lãi suất tín dụng ngân hàng phụ thuộc vào hình thức vay như vay trả góp, vay tín dụng,…
• Lãi suất tiền gửi: Là mức lãi mà tổ chức tài chính hay ngân hàng trả cho khách hàng khi đã gửi tiền lúc ban đầu. Các loại tiền gửi gồm gửi tiền tiết kiệm, tiền gửi không kỳ hạn hay có thời hạn, tiền gửi ngoại tệ,….Mức lãi suất tiền gửi sẽ tùy thuộc vào thời gian gửi, loại tiền, kỳ hạn của khách hàng
• Lãi suất chiết khấu: Là lãi suất được áp dụng khi người xin vay dưới hình thức chiết khấu thương phiếu hay những giấy tờ cá giá trị. Được tính bằng tỷ lệ phần trăm theo mệnh giá của thương phiếu, khấu trừ khi ban đầu nhận tiền vay.
• Lãi suất tái chiết khấu: Là lãi suất được Ngân hàng Trung ương áp dụng với số tiền có trên thương phiếu khi đến kỳ hạn và giấy tờ có giá trị ngắn hạn chưa đến hạn thanh toán. Mức lãi suất sẽ phụ thuộc vào khả năng thanh toán và giá trị giấy tờc của người có trách nhiệm trả số tiền ghi trên thương phiếu đó
• Lãi suất liên ngân hàng: Là mức lãi suất mà Ngân hàng được dùng để vay hay cho vay trên thị trường tài chính. Mức lãi suất sẽ được quy định bởi Ngân hàng Trung ương và có quyền được điều chỉnh thông qua tỷ trọng sử dụng vốn và tốc độ phát triển của thị trường kinh tế.

Dựa vào giá trị thực

Giá trị thực của lãi suất sẽ được chia thành 2 loại, gồm:

• Lãi suất danh nghĩa: Thể hiện sự tăng trưởng về tiền tệ ở một thời gian cụ thể. Được tính dựa vào giá trị ban đầu của khoản vay hay đầu tư, không tính đến sự ảnh hưởng từ lạm phát. Lãi suất danh nghĩa sẽ đưa vào trong những hợp đồng tín dụng và được ghi rõ các công cụ nợ.
• Lãi suất thực: Được tính dựa trên lãi suất danh nghĩa trừ cho tỷ lệ lạm phát trong cùng một thời kỳ. Với lãi suất thực tế được xem là một chỉ số rất quan trọng để nhận xét và đánh giá về giá trị thực của khoản vay hay tiền gửi.
• Công thức của mối liên hệ lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực là: Lãi suất thực = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát

Căn cứ linh hoạt vào lãi suất

• Lãi suất cố định: Là mức lãi suất mà tổ chức tài chính hay ngân hàng đã thỏa thuận với khách hàng và giữ thời gian vay được quy định trong hợp đồng. Lãi suất cố định đa phần được áp dụng vào cho những khoản vay có kỳ hạn dài và không bị ảnh hưởng do biến động của thị trường
• Lãi suất thả nổi: Với lãi suất thả nổi thì ngược lại với lãi suất cố định, nó có thể thay đổi dựa vào biến động của thị trường trong một khoản thời gian vay sẽ có thể không thông báo hoặc được báo trước. Cho nên điều này sẽ mang lại lợi nhuận cũng như rủi ro cho bên vay và cho vay.

Dựa vào khoản tiền cho vay

Cũng giống với những loại lãi suất khác, với khoản tiền cho vay cũng sẽ có 2 loại riêng biệt:

• Lãi suất nội tệ: Là lãi suất nội tệ được áp dụng trong những khoản vay và cho vay bằng các đồng tiền trong nước. Như ở Việt Nam, Ngân hàng Thương mại sẽ có khoản vay cho doanh nghiệp và cá nhân bằng đồng tiền Việt Nam
• Lãi suất ngoại tệ: Là lãi suất nogaij tệ được áp dụng trong những khoản vay và cho vay bằng các đồng tiền nước ngoài. Ở ngân hàng Đức cung cấp cho Ngân hàng Thương mại Việt Nam có khoản vay với đồng tiền Euro.

Tìm hiểu về các chỉ số kinh tế vĩ mô là gì

Căn cứ từ nguồn tín dụng quốc tế và trong nước

Căn cứ từ nguồn tín dụng quốc tế và trong nước thì lãi suất được phân thành 2 loại:

• Lãi suất trong nước: Được gọi là lãi suất nội địa hay lãi suất địa phương được áp dụng trong những hợp đồng tín dụng trong nước
• Lãi suất quốc tế: Là lãi suất đước tính dựa vào mức lãi suất của thị trường quốc gia nào đó mà đã áp dụng hợp đồng tín dụng quốc tế
• Hai loại lãi suất có mối quan hệ liên kết lẫn nhau là lãi suất trong nước sẽ bị ảnh hưởng bởi lãi suất quốc tế. Khi thị trường vốn trong nước tự do thì lãi suất trong nước sẽ thay đổi theo cùng lãi suất quốc tế.

Các Yếu Tố Tác Động Đến Lãi Suất

Hiện nay, sẽ có nhiều yếu tố tác động đến lãi suất và làm ảnh hưởng đến nền kinh tế trên thị trường như các yếu tố của lạm phát, tiền tệ hay các chính sách Nhà nước

Lạm phát

Tình trạng lạm phát sẽ gây ảnh hưởng lớn đối với lãi suất vì nó sẽ làm giảm giá trị của tiền tệ. Lạm phát tăng, mọi người hay các doanh nghiệp sẽ mất giá trị về tiền mặt và những nhà đầu tư sẽ đưa ra yêu cầu lãi suất cao hơn với điều này tạo áp lực cho tăng lãi suất nhằm bù đắp cho việc tiền tệ bị giảm giá trị. Do đó một khi lạm phát tăng lãi suất sẽ tăng cùng để có thể bảo vệ giá trị cho tiền tệ. Và khi xu hướng biến động lạm phát tăng trong một thời gian nhất định thì giá trị thực của tiền vay sẽ giảm đi thúc đẩy người dân ưu tiên sử dụng hình thức vay hơn là tiết kiệm, dẫn đến lãi suất tăng.

Tiền tệ

Cung cầu tiền tệ là số tiền được sử dụng cho việc thanh toán trên thị trường, còn lãi suất thì là là giá cả sử dụng cho vốn. Bởi vậy, sự biến động của cung – cầu tiền tệ sẽ gây ảnh hưởng đến lãi suất có trên thị trường. Tuy nhiên, Chính phủ và Ngân hàng Trung ương được đưa ra quy định về lãi suất nhằm đáp ứng được các mục tiêu về thị trường kinh tế. Để duy trì sự ổn định này thị trường vốn cần được vững chắc và đảm bảo hơn.

Nền kinh tế ổn định 

Một khi nền kinh tế có xu hướng ổn định và tăng trưởng, mọi người sẽ có đời sống đầy đủ và có tài sản ổn đinh hơn và điều này giúp họ lựa chọn xu hướng đầu tư hoặc gửi tiền để sinh lãi thay vì lựa chọn tiết kiệm để chi tiêu. Với lý do này cung tiền cho vay sẽ tăng, lãi suất giảm và làm ảnh hưởng đến cầu tiền tệ. Ngoài ra thì doanh nghiệp khi có nhu cầu vay vốn để đầu tư  cho kinh doanh, cầu tiền sẽ tăng lên và lãi suất cũng có thể tăng.

Tìm hiểu về tỷ giá hối đoái là gì? ví dụ về tỷ giá hối đoái

Chính sách của Nhà nước

Với chính sách tiền tệ của Ngân hàng Trung ương cúng sẽ gây ảnh hưởng đến lãi suất. Khi Ngân hàng Trung ương tăng lãi suất sẽ dựa vào sự gia tăng của tình trạng lạm phát hay giảm tiền lãi cho người dân thì sẽ làm tăng lãi suất và ngược lại khi Ngân hàng Trung ương giảm lãi suất thì sẽ giúp cho kinh tế được tăng tưởng và tình trạng thất nghiệp được giảm từ đó lãi suất cũng rơi vào xu hướng giảm.

Sự Ảnh Hưởng Của Lãi Suất 

Đối với lãi suất nó ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều vấn đề trên thị trường đặc biệt ở nền kinh tế và thị trường chứng khoán, bao gồm:

• Về tiền tệ: Khi lãi suất đột ngột tăng cao thì giá trị tiền tệ tại địa phương cũng sẽ tăng hơn so với tiền tệ của các quốc gia khác cho nên điều này thu hút được các khoản đầu tư và thúc đẩy quá trình xuất khẩu. Ngược lại, nếu lãi suất thấp thì sẽ làm giảm giá trị tiền tệ, từ đó quá trình nhập khẩu được thúc đẩy.

Xem thêm bài viết chi tiết về tiền tệ của Vuatrader

• Tiền lương: Trường hợp, lãi suất cao đa số sẽ làm giảm chi phí vay của doanh nghiệp và giúp các doanh nghiệp tăng trương hơn và người lao động từ đó sẽ nhận được mức lương cao hơn.
• Chi phí vay: Lãi suất sẽ làm tăng chi phí vay và các khoản vay được giảm khả năng trả nợ hơn vì vậy người vay cần phải cân nhắc và xem xét khi quyết định mượn vốn
• Giá cổ phiếu: Một khi lãi suất tăng, các nhà giao dịch sẽ có xu hướng chuyển từ đầu tư cổ phiếu sang đầu tư các khoản tiền gửi ngân hàng với lãi suất cao hơn khiến cho giá trị cổ phiếu giảm đi. Và ngược lại, khi lãi suất giảm các nhà đầu tư sẽ bắt đầu tìm kiếm những cổ phiếu có tiềm năng hơn để sinh lời cao hơn từ đó sẽ làm tăng giá trị cổ phiếu lên.

Kết luận

Thông qua bài viết về lãi suất của Vua Trader, giúp mọi người hiểu được khái niệm, các loại lãi suất. Nhờ đó mà người dân hiểu được các xu hướng mà lãi suất có thể xảy ra. Mong rằng những kiến thức này sẽ giúp mọi người có thêm những bài học mới hên về thị trường kinh tế. Vua Trader cảm ơn mọi người đã theo dõi bài viết này của chúng tôi. Mong rằng trong tương lai chúng tôi cũng sẽ được nhận được sự yêu mến của mọi người.