Chỉ số CPI là gì? Khái niệm cách tính chỉ số tiêu dùng CPI

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều chỉ số kinh tế, mỗi chỉ số được định nghĩa và đóng vai trò khác nhau trong nền kinh tế của mỗi quốc gia. Một trong số đó phải nhắc đến là chỉ số CPI. Được biết chỉ số CPI là một chỉ số kinh tế vĩ mô và là tiêu điểm được quan tâm rất nhiều trên thị trường, một số quốc gia đang trong tình trạng CPI tăng mạnh và Việt Nam đang cũng nằm trong số đó.

Mặc dù đã đưa ra các biện pháp và chính sách nhằm áp dụng vào kinh tế nhưng vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn bởi tình hình lạm phát và tăng giá diễn biến càng phức tạp hơn. Vậy chỉ số CPI là gì? Nó có ý nghĩa như thế nào đối với nền kinh tế cũng như trong đời sống của con người? Hãy cũng Vua Trader tìm hiểu kỹ hơn về chỉ số kinh tế này.

Khái Niệm Về Chỉ Số CPI

CPI được viết tắt cho cụm từ Tiếng Anh của Consumer Price Index được gọi là chỉ số tiêu dùng. Là một chỉ số đo lường sự biến đổi về giá theo thời gian mà người tiêu dùng sẽ trả một giỏ hàng hóa hay dịch vụ nhất định

Các thay đổi trong chỉ số CPI được dùng trong việc đánh giá về độ biến động giá cả sinh hoạt. CPI theo dõi giá cả về hàng hóa và dịch vụ hàng ngày của các quốc gia mà trong đó các hộ gia đình mua. Nó bao gồm các lĩnh vực như quần áo, thực phẩm, giải trí hay phương tiện đi lại.

Sự thay đổi của chỉ số giá trong một thời gian được gọi là lạm phát và nó dựa trên CPI hay gọi là lạm phát bán lẻ. Chỉ số CPI được sử dụng cho Ngân hàng Trung ương và Chính phủ nhằm kiểm tra sự ổn định của giá cả và là công cụ để giảm phát cho kinh tế quốc gia.

Ý Nghĩa Về Chỉ Số CPI Đối Với Nền Kinh Tế

Chỉ số CPI có ý nghĩa rất lớn đối với nền kinh tế của mỗi quốc gia. Cụ thể như sau:

• Việc khẳng định chỉ số CPI có vai trò quan trọng bởi vì nó là thước đo của lạm phát.
• Chỉ số CPI là một chỉ tiêu tương đối nó phản ánh đến mức độ biến động của giá cả về hàng hóa và dịch vụ dùng trong sinh hoạt người dân và hộ gia đình.Có thể đây là một trong các lý do mà chỉ số CPI được sử dụng nhiều nhằm theo dõi sự thay đổi về chi phí sinh hoạt theo thời gian nhất định. Một khi chỉ số CPI tăng thì mức giá trung bình sẽ tăng và ngược lại.
• Chỉ số CPI cung cấp các thông tin mật thiết và liên quan đến giá cả về nền kinh tế của các quốc gia cho chính phủ, các doanh nghiệp và cả các nhà đầu tư. Từ đó những đối tượng này sẽ có những kế hoạch cụ thể để đưa ra quyết định phù hợp cho kinh tế.
• Khi chỉ số CPI xuất hiện đã góp phần vào việc điều chỉnh các chi tiết trong nền kinh tế đất nước. Việc nghiên cứu chỉ số giá tiêu dùng mà chính phủ của từng quốc gia sẽ tạo ra các chính sách điều chỉnh giá cả phù hợp để không xảy ra rủi ro về lạm phát
• Biến động của chỉ số CPI có thể gây ra lạm phát hoặc giảm phát và điều này sẽ làm cho nền kinh tế dẫn đến sự suy sụp. Nếu một nền kinh tế rơi vào tình trạng giá cả tăng không thể kiểm soát thì lạm phát sẽ nâng cấp và phát triển trở thành siêu lạm phát.
• Chỉ số CPI là một công cụ điều chỉnh giá trị đồng đô la Mỹ. Đô la Mỹ là một loại tiền tệ được lưu thông ở nhiều nước trên thế giới. Giá trị của đồng đô la Mỹ có xu hướng tăng hay giảm là điều quyết định trực tiếp đến giá trị sản phẩm của nhiều quốc gia.
• Đặc biệt, chỉ số CPI còn có ý nghĩa liên quan đến đời sống xã hội là có thể giúp bạn điều chỉnh chi phí sinh hoạt. No được dùng cho mục đích chính cho việc điều chỉnh mức lương mà người lao động đã bỏ ra. Hơn nữa, những quyền lợi được hưởng từ xã hội cũng phải thông qua chỉ số CPI điều này làm ngăn chặn được lạm phát trong thuế xuất.

Cách Tính Chỉ Số CPI

Cách tính chỉ số CPI không quá khó khăn mà thức tế rất đơn giản. Chỉ số CPI được tính theo 4 bước:

Bước 1:  Cần cố định hàng hóa: Thông qua thống kê, bạn sẽ xác định được lượng hàng hóa và dịch vụ tiêu biểu mà người dùng thường sẽ chi trả.

Bước 2:  Xác định về giá cả sản phẩm: Thống kế toàn bộ giá cả của mặt hàng trong giỏ hàng hóa ở thời điểm nhất định.

Bước 3: Tính toán chi phí mua giỏ hàng hóa hay dịch vụ: Bằng cách dùng số lượng nhân cho giá cả từng loại hàng hóa rồi cộng lại.

Bước 4: Tính chỉ số tiêu dùng bằng công thức:

Trong đó: t là thời kỳ cần tính của chỉ số CPI và năm cơ sở được quyền lấy bất kỳ, theo chu kỳ 5 đến 7 năm.

Các Điều Thường Gặp Khi Tính Chỉ Số CPI

Trong khi tính chỉ số CPI mọi người sẽ gặp ba vấn đề chính, lý do các vấn đề này xuất hiện là vì xuất phát từ bản chất của việc dùng giỏ hàng hóa cố định cho nên mới xảy ra các vấn đề này và làm cho chỉ số này bị hạn chế.

Xem thêm về Các chỉ số kinh tế vĩ mô

Chỉ số CPI không phản ảnh được độ lệch về thay thế

Vì công thức tính chỉ số CPI sử dụng cố định giỏ hàng cho nên trường hợp toàn bộ mặt hàng cố định trong giỏ sẽ đều tăng giá vì vậy người dùng sẽ ít tiêu dùng với những mặt hàng này. Một xu hướng thường sẽ xuất hiện trong tiêu dùng là khi có một hàng hóa, dịch vụ hay sản phẩm tăng giá thì người tiêu dùng sẽ chuyển sang các mặt hàng hóa, dịch vụ có mức giá thấp. Chinh điều này làm cho chỉ số CPI được đánh giá cao hơn với mức giá thực tế.

CPI không khẳng đinh được sự thay đổi của chất lượng về hàng hóa 

Còn có một vấn đề khác là sự phản ánh chưa chính xác và đủ với những loại mặt hàng hóa mới xuất hiện trên thị trường. Bởi vì chỉ số CPI sử dụng trong giỏ hàng cố định nên trường hợp hàng hóa xuất hiện những cái mới thì người dùng sẽ thường sử dụng một đơn vị tiền tệ nào đó để có thể mua được nhiều sản phẩm hơn nữa. Cho nên chỉ số CPI không phản ánh sức mua gia tăng của đồng tiền.

Chỉ số CPI không chỉ ra các hàng mới xuất hiện

Khi tính chỉ số CPI, thì người tiêu dùng sẽ dùng đến giỏ hàng cố định. Trong trường hợp, có thêm các mặt hàng hóa mới thì đơn vị tiền tệ sẽ mua được những sản phẩm đa dạng khác. Và tại thời điểm này CPI không thể phản ảnh được sự gia tăng về sức mua của các loại đồng tiền dẫn đến mức giá sẽ cao hơn so với thực tế.

Tác Động Của Chỉ Số CPI

Chỉ số CPI tăng hay giảm thì đều sẽ tác động đến nền kinh tế của quốc gia. Gồm các tác động như sau:

• Khi chỉ số CPI tăng: Giá cả của các mặt hàng tiêu dùng theo đó cũng sẽ tăng. Điều này tác động mạnh mẽ đối với đời sống sinh hoạt của người tiêu dùng và những người có thu nhập thấp. Nếu giá cả tăng sẽ khiến cho những người này gặp khó khăn và vất vả hơn trong cuộc sống dẫn đến việc chi tiêu sinh hoạt tăng lên nhưng thu nhập thì vẫn giữ nguyên
• Khi chỉ số CPI giảm: Giá cả của các hàng hóa trong giỏ hàng sẽ giảm và điều này sẽ làm cho chi phí sinh hoạt được giảm. Những người có mức thu nhập ổn định trong trường hợp này họ sẽ có chi phí sinh hoạt phù hợp và ổn địn hơn và mức sống của họ cũng sẽ được nâng cao.

Mối Liên Quan Giữa Chỉ Số CPI Và Lạm Phát

Chỉ số tiêu dùng đo lường được lạm phát, nếu chỉ số CPI tăng thì có thể nghĩ là lạm phát cũng tăng. Hơn nữa, CPI được các thương nhân sử dụng để dự đoán xu hướng giá trong tương lai và người lao động cùng dùng chỉ số này cho việc tính toán tiền lương. Đặc biệt, với chính phủ dùng cho việc xác định mức tăng của các quỷ bảo trợ xã hội.

CPI được dùng để đo tỷ lệ của lạm phát tại một quốc gia nằm trong một thời gian nhất định. Biến động của chỉ số CPI sẽ cho bạn thấy được tỷ lệ lạm phát đăng tăng hay giảm. Tuy nhiên, dù cho lạm phát tăng hay giảm thì điều này cũng sẽ ảnh hưởng đến nền kinh tế của quốc gia. Trong một số trường hợp, lạm phát giảm dẫn đến kinh tế trở nên tích cực hơn như khi Internet ngày càng phát triển và phổ biến đến người dùng thì sẽ giảm phí cước về điện thoại. Với điều này, có lợi cho người dùng rất nhiều vì chỉ phí Internet khá rẻ nhưng lại sử dụng được nhiều tính năng, ứng dụng khác mà không cần mất phí.

Các Hạn Chế Của Chỉ Số CPI

Song song các điểm tích cực của chỉ số CPI thì chỉ số này cũng còn mang đến các hạn chế khác:

• Chỉ số CPI không phản ánh đầy đủ cho các nhóm dân cư mà chỉ dựa vào nhu cầu chi tiêu một giỏ hàng hóa cố định ở các vùng thành thị. Vì thế, CPI không biểu thị được đúng giá hàng hóa tại vùng nông thôn và khu vực miền núi
• CPI chỉ có thể đo lường các khía cạnh ảnh hưởng liên quan đến mức sống của người dân còn những yếu tố khác như môi trường hay xã hội thì chỉ nằm trong phạm vi nhất định của chỉ số CPI
• Chỉ số tiêu cùng chỉ thể hiện được sự biến đổi về giá cả hàng hóa chứ không thể phản ảnh được chất lượng hàng hóa.
• Khỏng đánh giá và thể hiện được sự ảnh hưởng của các loại hàng hóa mới xuất hiện trên thị trường

Kết Luận 

Trên đây là những thông tin về chỉ số CPI mà Vua Trader muốn chia sẻ đến mọi người. Qua đó, giúp mọi người hiểu rõ thêm một chỉ số kinh tế vĩ mô như là chỉ số CPI. Với bài viết này sẽ giúp được mọi người hiểu được ý nghĩa, sự tác động của CPI đối với nền kinh tế quốc gia.

ong rằng với những kiến thức bổ ích này của Vua Trader sẽ giúp bạn và cộng đồng biết thêm một điều mới, một trải nghiệm mới. Cảm ơn mọi người đã theo dõi bài viết và trong tương lai Vua Trader rất mong vẫn sẽ nhận được sự ủng hộ của mọi người.